| Σικελικοί Εσπερινοί Vespri Siciliani | |
|---|---|
| Πόλεμος των Εσπερινών | |
 Φραντσέσκο Χάγιεζ (Francesco Hayez): Από την σειρά «Σικελικοί Εσπερινοί», σκηνή 3η | |
| Χρονολογία | 30 Μαρτίου 1282 |
| Τόπος | Σικελία |
| Έκβαση | Εκδίωξη του γαλλικού οίκου των Ανζού |
| Μαχόμενοι | |
 Σικελοί επαναστάτες Στέμμα της Αραγωνίας Βυζάντιο |  Οίκος των Ανζού του βασιλείου της Σικελίας |
| Αρχηγοί | |
Alaimo di Lentini  | Κάρολος ο Ανδεγαυός  |
Σικελικoί Εσπερινοί (ιταλ. Vespri Siciliani) ήταν η ονομασία της επανάστασης τωνΣικελών το 1282 μ.Χ. ενάντια στο καθεστώς του Καρόλου Ανδεγαυού, Φράγκου βασιλέα ο οποίος με παπική συναίνεση είχε καταλάβει το Βασίλειο της Σικελίας δεκατέσσερα χρόνια πριν, το 1268, και εμφανιζόταν ως ο επίδοξος κατακτητής του Βυζαντίου. Ο Μιχαήλ Παλαιολόγος σε συνεργασία με τον Πέτρο Γ΄ της Αραγωνίας πιστεύεται ότι αναμείχθηκαν στον ξεσηκωμό του λαού, και τελικά η Σικελία πέρασε υπό αραγωνικό έλεγχο, χωρίς βέβαια να υποτιμηθεί η διάθεση των ίδιων των Σικελών να διώξουν τους καταπιεστές τους.
Η επανάσταση ονομάστηκε έτσι γιατί ξεκίνησε κατά τη διάρκεια των Εσπερινών της Μεγάλης Δευτέρας, στις 30 Μαρτίου 1282. Ήταν η απαρχή του Πολέμου των Εσπερινών που κράτησε για 20 χρόνια, μέχρι δηλαδή το1302.
Η εξέγερση
Η ανταρσία, όπως προαναφέρθηκε, ξεκίνησε τη Μεγάλη Δευτέρα του 1282 από την εκκλησία της Αγίας Τριάδος, που τότε βρισκόταν λίγο έξω από το Παλέρμο, και διαδόθηκε στο νησί. Επί έξι εβδομάδες σφαγιάζονταν Γάλλοι στρατιώτες και κάτοικοι.
Τα περιστατικά που οδήγησαν, ως αφορμές και όχι ως αίτια, στην ένοπλη αντι-ανδεγαυική εξέγερση δεν εξακριβώνονται πλήρως. Οι σχετικές βέβαια εισηγήσεις παρουσιάζουν κάποιες ομοιότητες. Μονάχα ένα χωριό με το όνομα Σπερλίγκα προστάτεψε Γάλλους στρατιώτες στο τοπικό κάστρο από ψαμμίτη.
Σύμφωνα με τον επιφανή βυζαντινολόγο Στήβεν Ράνσιμαν, οι ντόπιοι Σικελοί στο ναό της Αγ. Τριάδος ασχολούνταν με την εορταστική περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδας, όταν Γάλλοι αξιωματούχοι πέρασαν από εκεί για να λάβουν μέρος στην εορτή και άρχισαν να πίνουν. Ένας λοχίας, ονόματι Ντρουέ, έσυρε μια νεαρή παντρεμένη γυναίκα από το πλήθος, την οποία παρενόχλησε. Αμέσως ο σύζυγός της επιτέθηκε στον Ντρουέ, πληγώνοντάς τον θανάσιμα με ένα μαχαίρι. Μόλις οι υπόλοιποι Γάλλοι επιχείρησαν να εκδικηθούν το σύντροφό τους, το σικελικό πλήθος κινήθηκε εναντίον τους, σκοτώνοντάς τους όλους. Εκείνη τη στιγμή στην πόλη άρχισαν να χτυπούν οι καμπάνες, σημαίνοντας τον Εσπερινό της Μ. Δευτέρας. Ας αφήσουμε τον Ράνσιμαν να αποδώσει την ατμόσφαιρα του βραδιού εκείνου.
| « | Στον ήχο της καμπάνας αγγελιοφόροι διέτρεξαν την πόλη καλώντας τους άντρες του Παλέρμο να ξεσηκωθούν ενάντια στον καταπιεστή. Ευθύς οι δρόμοι γέμισαν με οργισμένους κατοίκους, που κραύγαζαν «Moranu li Francisi» (στα Σικελικά σημαίνει "Θάνατος στους Γάλλους"). Κάθε παρευρισκόμενος Γάλλος χτυπήθηκε. Ξεχύθηκαν στα πανδοχεία όπου σύχναζαν Γάλλοι και στα σπίτια όπου κατοικούσαν, χωρίς να ξεχωρίζουν άντρες, γυναίκες ή παιδιά. Σικελές κοπέλες που είχαν νυμφευθεί Γάλλους πέθαναν μαζί με τους συζύγους τους. Οι διαδηλωτές διέρρηξαν τα μοναστήρια των Δομινικανών και των Φραγκασκανών· και όλες οι ξένες μοναχές σύρθηκαν έξω και τις διέταξαν να προφέρουν τη λέξη «ciciri», φθόγγους που οι Γαλλόφωνοι αδυνατούν να προφέρουν. Όσες αποτύγχαναν σ' αυτό το τεστ, σκοτώνονταν... Μέχρι το επόμενο πρωί σχεδόν δύο χιλιάδες Γάλλοι -άνδρες και γυναίκες- κείτονταν νεκροί·και οι στασιαστές είχαν τον απόλυτο έλεγχο της πόλης.[1] | » |
Άμεσα επακόλουθα
Αφού εξελέγησαν ηγέτες της επανάστασης, εστάλησαν αγγελιοφόροι κατά μήκος και πλάτος της νήσου για να καλέσουν τους στασιαστές σε άμεση δράση, προτού ο καταπιεστής οργανώσει επαρκή αντίσταση. Πήρε σχεδόν ένα δεκαπενθήμερο οι επαναστάτες να αποκτήσουν τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους της Σικελίας, ενώ συνολικά χρειάστηκαν έξι εβδομάδες ώστε να ελέγχεται πλήρως το νησί. Αξιομνημόνευτη η εξαίρεση της Μεσσήνης, δεδομένης της καλής της οχύρωσης και του ότι η δεσπόζουσα οικογένεια, οι Ρίζο, παρέμεινε πιστή στον Κάρολο. Όμως στις 28 Απριλίου κι αυτή είχε υποκύψει σε ανοιχτή εξέγερση, την ώρα που η πρώτη ενέργεια των νησιωτών ήταν να κάψουν το στόλο του Καρόλου που βρισκόταν στο λιμάνι[2].
Παραπομπές
- ↑ Runciman, Sicilian Vespers, σελ. 218
- Σε συνάρτηση με την ακεραιότητα του Βυζαντίου
- Η επανάσταση αυτή ήταν αποφασιστικής σημασίας για το Βυζάντιο, που διήνυε κρίσιμη περίοδο μετά την πρόσφατη ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης (1261). Πλέον ο θανάσιμος δυτικός κίνδυνος από τους Ανδεγαυούς του Καρόλου εξανεμίστηκε. Ο Κάρολος σχεδίαζε την εκ νέου κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης με θρησκευτικές προφάσεις, διότι δεν είχε πραγματοποιηθεί η συνομολογημένη ένωση των Εκκλησιών από τη σύνοδο της Λυόν (1274), διαπραγμάτευση του Μιχαήλ που συνάντησε σφοδρότατες αντιδράσεις στον ορθόδοξο πληθυσμό. Με τη Σικελική όμως εανάσταση το βασίλειο του Καρόλου αποδυναμώθηκε, μετά και το θάνατο του τελευταίου (1284).
